تاثیرات تحریمی آمریکا بر نرخ ارز و نفت در بودجه سال آینده ایران
کارشناس: متاسفانه مسئولین ما طوری عمل کردند که تبدیل به یک کشور تک محصولی شده ایم و بودجه کشور کاملا به فروش نفت خام وابسته شده است
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران درباره نرخ ارز و نفت در بودجه 1400 گفت: نرخ ارز را در لایحه بودجه سال آینده حدود 11 هزار و 500 تومان در نظر گرفتیم و برآوردهای اولیه برای نفت نیز برای هر بشکه 40 دلار است.
متاسفانه مسئولین ما طوری عمل کردند که تبدیل به یک کشور تک محصولی شده ایم و بودجه کشور کاملا به فروش نفت خام وابسته شد. طی سالهای گذشته زیاد صحبت شد که ما می خواهیم سهم فروش نفت را در بودجه کاهش دهیم ولی در عمل وقتی که فضا برای فروش بود فراموش می کردیم و اقدام دیگری انجام نمی دادیم و باز همان نفت را می فروختیم و در بودجه می آوردیم و تجربه هم این را نشان داده که هر چقدر توانستیم نفت بفروشیم آن را در بودجه می آوریم و هزینه می کنیم. یعنی اگر روزی ما تحریم نباشیم و روزی دو میلیون و نیم بشکه نفت صادر کنیم و میعانات گازی، آن را در بودجه وارد می کنیم و هزینه می کنیم و هر وقت هم کمتر بتوانیم بفروشیم خوب کمتر هزینه می کنیم. اینجا حالت دلخواه یا برنامه ریزی شده وجود ندارد بلکه اجباری شده است. اگر خوب فروختیم خوب خرج می کنیم و اگر خوب نفروختیم کسری بودجه خواهیم داشتیم و برای جبران کسری بودجه یا خلق پول می کنیم و یا طوری دیگری می سازیم که هم رکورد بوجود می آید، هم تورم بوجود می آید، هم بیکاری بوجود می آید و هم موضوعات دیگر. بنابراین مطلبی که آقای دکتر نوبخت به آن اشاره کردند بر اساس حدسیات است همانند بودجه ای که پارسال بسته شد روی یک و نیم میلیون بشکه نفت و به قیمت 55 دلار. این دست مسئولین ما نیست که این چیزی که می گویند انجام شود و اهرمی در دست ندارند که این را انجام دهند، زیرا این بستگی به یک سری از کشورهای دیگر و بحث تحریم بین المللی و تحریم آمریکا دارد. اگر الان تحریم ها کمتر شود ما آنقدر می توانیم بفروشیم که کشور را اداره کنیم و بودجه را تامین کنیم زیرا می توانیم بیشتر بفروشیم. ولی اگر اجازه ندهند نفت را در آن سطحی که می تواند بودجه مان را تامین کند بفروشیم. دوباره عددی را برای فروش می گذاریم ولی با کسری بودجه مواجه می شویم در عمل این اتفاق می افتد. پارسال هم که در مجلس بودیم زمانی که بحث فروش نفت را در بودجه داشتند معلوم بود شدنی نیست و ما همان موقع هم گفتیم که این مقداری که پیش بینی کرده اید شدنی نیست و پاسخ دادند که اگر شدنی نبود ما بودجه های دیگری را می آوریم که رفتند و دیگر نیاوردند. ما الان شده ایم مثل شخصی که روز کار است و به میدان می رود که ببیند آیا آن روز کار گیرش می آید یا نه و اگر آن روز کار کرد و پول خوبی بدست آورد، مواد غذایی خوبی می خرد و برای خانواده اش می آورد و اگر پول خوبی بدست نیاورد، نانی می خرد. متاسفانه آنقدر بد عمل کردیم که کشوری که 8 درصد منابع دنیا را دارد و فقط یک درصد جمعیت دنیا را دارد آنقدر ما دولتمردانمان ظرف این چند ده سال بد عمل کرده اند که به چنین وضعیتی رسیده ایم.
در رابطه با نرخ ارز برای سال آینده که آقای نوبخت به آن اشاره کرد نظر شما چیست؟
در بحث دلار مشکلی که ما داریم این است که هر روز ارزش پایه پولی کشورمان سقوط می کند و چون ارزش پایه پولی را نمی توانند حفظ کنند به همین دلیل دلار هر روز گران می شود. بعضی مواقع می آیند تزریق می کنند و بعضی مواقع برای تامین کسری شاید خود دولت در بازار دلار می فروشد. ما اگر تولید داشته باشیم ارزش پایه پولی مان با اشتغال و با تولید با تولید انبوه و کالاهای رقابتی و صادرات و دریافت ارز می توانیم حفظ کنیم. اگر ارزش پایه پولی کشورمان را حفظ کردیم آنوقت دلار هم یک قیمت معقولی پیدا خواهد کرد و پول ما قویتر می شود و ما تا نتوانیم پولمان را قویتر کنیم و تا نتوانیم اشتغال ایجاد کنیم و تا نتوانیم تولید ایجاد کنیم نمی شود فقط وابسته به یک محصولی باشیم که آن هم فروشش از اختیارات خودمان نیست یعنی بستگی به شرایط جهانی دارد، بستگی به اختلافاتمان با آمریکا و کشورهای دیگر دارد این موضوعات بوجود می آید.
آیا با توجه به بحران جهانی نفت و شرایط سخت تحریم های آمریکا، دریافت این مبلغ برای ایران عملی است؟
این بستگی به این دارد که اکنون که جو بایدن انتخاب شده است برای روابطمان چه اتفاقی خواهد افتاد. اگر به برجام باز گردد و ارتباطات یک کمی بهتر شود ما می توانیم نفتمان را بفروشیم به هرحال قیمت نفت جهانی است و اگر قیمت کمتر باشد شاید ما بتوانیم از راههای مختلف و با توجه به آن سهم بندی که در اوپک داریم بتوانیم بیشتر بفروشیم تا بودجه مان را بتوانیم تامین کنیم. ولی اگر شرایط سخت شود و بایدن همین شرایط را ادامه دهد ما با کسری بودجه شدیدی رو به رو خواهیم شد و فکری هم نشده که این بودجه را چگونه تامین کنند. البته بودجه کشورمان از سه جا تامین می شود از نفت، مالیات و بعضی وقتها سهام شرکت ها ولی متاسفانه روی بحث مالیات هنوز به صورت سیستماتیک اجرا نکردند و اشخاصی که باید مالیات بدهند نمی دهند و پنهان هستند. خیلی از شرکت های بزرگ که باید مالیات دهند نمی دهند و اشخاصی که راحت مالیات می دهند کارمندان هستند که قبل از دریافت حقوق اول باید مالیات را بدهند. این هم آن مقداری نیست که اگر نفت نفروختیم بودجه کشور را تامین کند.
در رابطه با حجم فروش نفت ایران تحت شدیدترین تحریمات آمریکا و پیش بینی قیمتی رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران در شرایطی که بازار نفت به خاطر همه گیری کرونا در رکود به سر می برد با هدایت خادمی، نماینده دور دهم مجلس شورای اسلامی، مدیر عامل شرکت حفاری نفت و گاز به گفتگو نشستیم.
آیا بنظر شما ایران با فروش نفت بشکه ای 40 می تواند از پس تامین هزینه های کشور برآید یا اینکه به کسری بودجه خواهد خورد؟
استعفای معاون وزیر بهداشت ایران در اعتراض به «مدیریت غلط» بحران کرونا
رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، ضمن استعفا از مقام خود نامه انتقاد‌آمیز تندی علیه سعید نمکی وزیر بهداشت و رویکردهای او در رابطه با بحران کرونا منتشر کرد.
آقای ملک‌زاده در نامه‌ای که روز شنبه ۳۰ آبان منتشر شده است، دلایل استعفای خود را «مدیریت بسیار غلط و پرتناقض در پاندمی کرونا، اظهارات غیرعلمی و معرکه‌گیری وزیر بهداشت درباره تولید واکسن کرونا و ادعاهای بی‌اساس مبنی بر تاثیر داروهای گیاهی و طب سنتی بر کرونا» عنوان کرده است.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در توضیح استعفای خود خطاب به سعید نمکی گفته است که «مدیریت بسیار غلط، پرنقص» وزیر بهداشت در پاندمی کرونا که ناشی از «عدم مشورت و توجه به توصیه‌ها و هشدارهای متخصصان و محققان نظام سلامت» بوده است، «موجب تلفات انسانی بسیار در ایران شده است».
وی همچنین گفته است دیگر دلیل استعفای وی «اظهارات غیر علمی و ناشی از شتابزدگی جنابعالی (وزیر بهداشت) در مورد تولید واکسن ایرانی کرونا [است] که هنوز در حال طی مراحل اولیه بوده و شما مدعی معرکه گرفتن برای تولید آن شده‌اید».
«مدیریت غلط» بحران کرونا
رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، ضمن استعفا از مقام خود نامه انتقاد‌آمیز تندی علیه سعید نمکی وزیر بهداشت و رویکردهای او در رابطه با بحران کرونا منتشر کرد.
آقای ملک‌زاده در نامه‌ای که روز شنبه ۳۰ آبان منتشر شده است، دلایل استعفای خود را «مدیریت بسیار غلط و پرتناقض در پاندمی کرونا، اظهارات غیرعلمی و معرکه‌گیری وزیر بهداشت درباره تولید واکسن کرونا و ادعاهای بی‌اساس مبنی بر تاثیر داروهای گیاهی و طب سنتی بر کرونا» عنوان کرده است.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در توضیح استعفای خود خطاب به سعید نمکی گفته است که «مدیریت بسیار غلط، پرنقص» وزیر بهداشت در پاندمی کرونا که ناشی از «عدم مشورت و توجه به توصیه‌ها و هشدارهای متخصصان و محققان نظام سلامت» بوده است، «موجب تلفات انسانی بسیار در ایران شده است».
وی همچنین گفته است دیگر دلیل استعفای وی «اظهارات غیر علمی و ناشی از شتابزدگی جنابعالی (وزیر بهداشت) در مورد تولید واکسن ایرانی کرونا [است] که هنوز در حال طی مراحل اولیه بوده و شما مدعی معرکه گرفتن برای تولید آن شده‌اید».
آقای نمکی ۲۰ مهر ماه، درست زمانی که شیوع کرونا در ایران با شتاب در حال اوج‌گیری بود اظهار داشت: «خبرهای خوشی از واکسن کرونا دارم و به مدیر روابط بین‌‌الملل (وزارت بهداشت) نیز اعلام کردم که به سازمان جهانی بهداشت اعلام کنند که ما فازهای مطالعاتی واکسن را تا کجا رسانده‌‌ایم.»
وی سپس مدعی شد «در هفته‌‌های آینده پیشرفت واکسن را به‌عنوان حرکت عظیم ملی به گوش جهانیان خواهیم رساند».
آقای ملک‌زاده دیگر دلیل استعفایش را «ادعاهای بی‌اساس» وزیر بهداشت و سازمان غذا و دارو در خصوص موثر بودن داروهای گیاهی در درمان کرونا عنوان کرده است.
وی می‌گوید که توصیه به استفاده از داروهای گیاهی در مورد ویروس کرونا «بدون هیچ مبنای علمی و پژوهشی و مطالعات بالینی کافی صورت گرفته است» و همچنین دفاع و وزیر بهداشت از ادغام طب سنتی در نظام شبکه بهداشت و درمان کشور «می‌تواند شبکه بهداشت و درمان ایران را ناپایدار و در دراز مدت تضعیف کرده و مردم را از حقوق خود در بهره مندی از درمان‌های پیشرفته پزشکی مدرن محروم سازد».
وی در ادامه این نامه نسبت به «عدم تشکیل شورای معاونین طی ۶ ماه گذشته و عدم اختصاص وقت از سوی وزیر بهداشت برای بحث در امور آموزشی، پژوهشی و دانشجویی» اشاره کرده است.
مقامات ایران تاکنون ادعاهای بی‌پشتوانه‌ای در رابطه با سیاست‌های مقابله با کرونا عنوان کرده‌اند، از جمله حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران، فروردین امسال از دستگاهی رونمایی کرد که به گفته او، هر ویروسی را از فاصله ۱۰۰ متری در مدت پنج ثانیه «شناسایی» می‌کند. آقای سلامی این دستگاه را یک «پدیده علمی شگفت‌انگیز» خواند.
همچنین آقای نمکی ۱۴ آبان‌ماه مدعی شده بود «در حال حاضر داروهای شیمیایی که در سایر کشور‌ها آزمایش و تولید شده در کشور مجوز تولید دارند و در عین حال ۴ داروی گیاهی و طب سنتی مؤثر در درمان کرونا مجوز تولید کسب کرده‌اند».
وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه دانشجویان ما «باید طب سنتی را بشناسند»، گفته بود کمیته‌ای ملی با حضور صاحب‌نظران برای احیای جنبه‌های علمی طب سنتی جهت آشنایی دانشجویان با مکتوبات بازمانده از دانشمندان گذشته علوم تشکیل شود.
تاکنون بر اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت نزدیک ۴۴ هزار نفر از کرونا در ایران فوت کرده‌اند، اما آمارهای ثبت احوال نشان می‌دهد این رقم احتمالا به مراتب کمتر از شمار واقعی قربانیان ویروس کرونا است.
همچنین محمدرضا ظفرقندی رئیس سازمان نظام پزشکی ایران این آمار واقعی مرگ و میر و مبتلایان کرونا در ایران را سه برابر آمار رسمی وزارت بهداشت دانسته است.